خادم الشهداء

پس از عمليات رمضان، دو منطقه رملي فكه و منطقه آب گرفته هور براي نبرد با ماشين جنگي عراق مد نظر قرار گرفت. به همين روي، عمليات والفجر مقدماتي در فكه و خيبر در هور طرح ريزي شده و به اجرا درآمد.

طي دوره تعقيب متجاوز كه از تير ماه 1361 آغاز شده بود، يكي از تدابير مهم، بدستگرفتن ابتكار عمل بود و بر همين اساس فرماندهان ايراني در تلاش براي شناسايي نقاط ضعف دشمن برآمدند. يكي از نتايج اين تلاش، شناسايي منطقه هورالهويزه و انتخاب اين آبگرفتگي گسترده براي ضربه زدن به قواي دشمن بود. به همين منظور، قرارگاه نوح^{عليه السلام} سپاه پاسداران براي انجام نخستين عمليات بزرگ آبي- خاكي ايران تشكيل شد.

عمليات خيبر با 220گردان سپاه پاسداران در هورالهويزه و جزاير مجنون و 63گردان از ارتش در پاسگاه زيد با سازماندهي قرارگاههاي عملياتي نجف و كربلا و پشتيباني قرارگاه نوح^{عليه السلام} در ساعت 21:30 روز 3اسفند ماه 1362 و با رمز يا رسول الله^{صلي الله عليه و آله} آغاز شد.

هور منطقه هم سطح با دريا است. در برخي نقاط سطح آب دو تا سه متر بالاتر از سطح دريا مي باشد. اين گونه مناطق در مسير رودخانه هاي دائمي و فصلي بوجود مي آيند. منطقه عملياتي خيبر در شرق رودخانه دجله و درون هورالعظيم واقع شده بود و از شمال به العزيز و از جنوب به القرنه، طلائيه و يك محور در پاسگاه زيد در محدوده اي به گستره 100كيلومتر مربع مي رسيد. در داخل اين گستره دو جزيره مجنون، دكل هاي فشار قوي برق، دكل هاي تقويتي راديو و تلويزيون، تا سيسات و كارخانه هاي كاغذسازي و چاه هاي نفت عراق قرار داشت. همچنين در حاشيه دجله حدود پنجاه روستا وجود داشت كه در هنگام عمليات خيبر همگي خالي از سكنه غير نظامي بود.

قرار بود كه نيروهاي عمل كننده با عبور و پيشروي در هور، بصره را از سمت شمال تهديد كنند. البته پيش از در نظر گرفتن و رسيدن به چنين اهدافي، چند عمليات انحرافي و فريب، از جمله تحرير القدس در بلندي هاي شرقي دربنديخان عراق، والفجر5 در منطقه كوهستاني چنگوله و والفجر6 در منطقه چزابه به اجرا درآمده بود.

سازماندهي رزمي نيروهاي عمل كننده ايران در اين عمليات شكل تازه اي به خود گرفت، به اين ترتيب كه نيروي زميني ارتش با يگانهاي تحت امر خود و با استعداد دو لشكر پياده، 2لشكر زرهي و 1تيپ هوابرد از محور زيد و نيروهاي سپاه پاسداران با 2لشكر پياده و 1تيپ زرهي در همين محور و 9لشكر، و 6تيپ پياده و 3تيپ زرهي از هور و طلائيه در محور اصلي وارد عمل شدند. علاوه بر اين، سپاه در اين محور عمليات فريب خود را با 5تيپ و 1لشكر به انجام رساند.

در مرحله نخست، عمليات بطور همزمان از سراسر محورها آغاز شد و پيشروي با سرعت عمل و غافلگيري دشمن همراه بود. هرچند در محور زيد پيشروي چنداني ميسر نشد، اما در محور هور كه خود به چهار محور فرعي العزيز، القرنه، جزاير مجنون و طلائيه تقسيم مي شد، بيشتر اهداف حاصل شد. اين پيشروي آن چنان قوي بود كه در روز چهارم گروهي از رزمندگان به شهر القرنه پا گذاشتند و مردم شيعه نشين با قرباني كردن گوسفند به پيشواز آنان آمدند.

در محور شمالي عمليات(العزيز) رزمندگان توانستند خود را به رودخانه دجله رسانده و تردد خودروهاي راه بصره- بغداد را قطع كنند. دو جزيره مجنون نيز به راحتي دور خورده و به دست قواي ايراني افتاد. از نكات ويژه و برجسته اين عمليات پرواز چرخبال هاي ايراني بر فراز دو جزيره مجنون بود.

در مرحله دوم محور جزاير مجنون و طلائيه به منظور الحاق و پيشروي به سمت نشوه در نظر گرفته شد، اما بنا به عللي پيشروي صورت نگرفت و دشمن بطور گسترده اي به استفاده از انواع بمبهاي شيميايي پرداخت.

با توجه با اينكه در اين عمليات آبي- خاكي كوتاه ترين فاصله از خط مقدم خودي تا خشكي 13كيلومتر بود، امكان پشتيباني زميني و بهره گيري از يگان تازه تاسيس شده نيروي دريايي سپاه وجود نداشته و تلاش هوانيروز هم پاسخگوي نيازمندي هاي نيروهاي خط شكن و پدافندي نبود و با وجود استفاده عراق از مواد شيميايي و پاتك هاي فراوان، تنها دو جزيره مجنون حفظ و تثبيت شدند، ضمن آنكه محمد ابراهيم همت لشكر 27محمد رسول الله^{صل الله عليه و آله} سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در جريان دفع پاتك دشمن به جزاير مجنون به شهادت رسيد.

در مرحله سوم عمليات كه بيشتر به منظور دفع فشارهاي دشمن به جزاير مجنون جنوبي به اجرا درآمد، طي 72ساعت پاتك، نيروهاي عراق نزديك به 1ميليون گلوله توپ و خمپاره شليك كردند كه نشان از حساسيت و تمركز قواي دشمن بر اين مناطق بود.

در نتيجه 3ه مرحله عمليات خيبر بيش از 23يگان دشمن از 20تا 100درصد متلاشي گرديده گرديده و تعداد 16140تن از نيروهاي دشمن كشته، زخمي اسير شدند كه در ميان اسرا علاوه بر افسران درجه داران و سربازان جيش الشعبي عراق، تعدادي غير نظامي از كشورهاي مصر، سودان، مراكش و سومالي نيز وجود داشتند. افزون بر اين، 330دستگاه تانك و نفربر، 6فروند هواپيما، 9فروند چرخبال و 200دستگاه خودرو و شمار زيادي از انواع سلاح هاي سبك و سنگين دشمن منهدم گرديد.

در مجموع اين عمليات در منطقه اي به وسعت 1180كيلومتر انجام شد كه جزاير مجنون به مساحت 160كيلومتر مربع همراه با 50حلقه چاه نفت و چندين روستا از جمله مناطق آزاد شده در اين عمليات مي باشند.

در ميان غنائم بدست آمده از دشمن علاوه بر دستيابي به چاه هاي نفت منطقه با ذخيره ميليون ها بشكه نفت، 42تانك و نفربر زرهي، 250خودرو، 19عراده توپ صحرايي(دور برد)، 30عراده توپ ضد هوايي و 120دستگاه مهندسي به چشم مي خورد. در ابتكار شناسايي و برنامه ريزي براي اين عمليات مي توان از شهيد حسن باقري قبل از شهادت در شناسايي هور و ادامه آن توسط علي هاشمي نام برد.

در اين عمليات حميد باكري و تقي ياغچيان به شهادت رسيدند.

نام عمليات: خيبر

زمان اجرا: 3/12/1362

تلفات دشمن(كشته، زخمي و اسير): 16140 نفر

رمز عمليات: يارسول الله^{صلي الله عليه و آله}

مكان اجرا: هورالهويزه- جبهه جنوبي جنگ

ارگان عمل كننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در جزيره مجنون و هورالهويزه و ارتش جمهوري اسلامي ايران در پاسگاه زيد

اهداف عمليات: ادامه تاكتيك تعقيب متجاوز، ضربه زدن به ماشين جنگي دشمن و به كارگيري ابتكار عمل و تهديد جاده بغداد- بصره و تصرف و تامين جزاير مجنون و بخشي از هورالهويزه

پي نوشت و منابع

1.کارنامه عملیاتهای سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس